Dit is echter niet het enige dat we tijdens het debat in de Staten hebben ingebracht:

• We hebben gepleit voor een duidelijke positie van Zuid-Holland met compassie en empathie voor de boeren enerzijds en herstel van de kwetsbare natuur anderzijds. Generiek 95% stikstof reduceren langs het Natuur Netwerk Nederland (NNN) is geen reëel streven. Daar kunnen wij niet in mee gaan.
• We moeten de (gefrustreerde) boeren steunen die al (lang) bezig zijn met natuurinclusieve kringlooplandbouw, met natuurontwikkeling, met natuurbeheer, met innovatie, kunstmestreductie en met extensiveren. We moeten maatwerk leveren, we moeten de gesprekken voeren aan de keukentafel van de boeren en vol inzetten op innovatie.
• Er moet zo spoedig mogelijk perspectief komen voor de landbouwsector. De onzekerheid werkt verlammend! Ja, het is moeilijk, maar spreek ketenpartners aan! Beweeg banken in hun starre houding ten aanzien van financieringen en bekijk oplossingen daarvoor. Beweeg marktpartijen voor eerlijke prijzen zodat de boer niet het verdienmodel is, maar krijgt.
• Het moet integraal. Dus tegelijkertijd moeten ook de industrie, luchtvaart, transport en mobiliteitssector maatregelen nemen en niet alleen de agrarische sector. Spreek als provincie ook andere sectoren aan op het verminderen van stikstofuitstoot. Laten we aan de slag gaan met wat gelijk kan.
• De positie van PAS-melders is zorgelijk, de beloofde legalisatie is er nog niet. Laten we als provincie een stap vooruit doen en zorg voor oplossingen, bijvoorbeeld via een stikstofbank. We weten het antwoord dat het Rijk aan zet is. We hebben hiervoor een motie opgesteld en deze is door de Staten aangenomen. Hierin vragen wij PAS-melders, mede in overleg met het Rijk, zo spoedig mogelijk te legaliseren en uiterlijk in november bij ons met een plan te komen. Verder hebben wij ook meegetekend en ingestemd met diverse andere moties die inspelen op het perspectief van de agrarische sector en verbetering van de natuur.
• Verder hebben we de moties Juridisch houdbare innovaties snel toepassen, Stikstof-ladder, Samen verder werken en Integrale aanpak gebiedsplannen meegetekend. De moties Een duurzaam perspectief voor boeren, Evaluatie groene cirkels, Initiatieven stikstofreductie en versterking biodiversiteit steunen, Koplopers een streepje voor, Een rechtvaardig stikstofbeleid hebben we gesteund.
• Boeren zijn in het landelijk gebied dragers van het landschap en van de sociaaleconomische structuur. Als er gebieden vrijkomen dan lijkt het ons goed om die gebieden in te zetten voor bijvoorbeeld extensievere landbouw in combinatie met natuurbeheer door boeren. En als er grond voor huizenbouw of natuur moet worden aangekocht, dan moet de provincie daarover direct open communiceren, want op dat punt leeft wantrouwen.

Wat we nu in de Staten hebben besproken, was een startnotitie. Het onderwerp blijft, zoals u weet, de komende tijd op de agenda staan. We zullen u daar uiteraard van op de hoogte houden en meenemen in onze bijdrages. Schroom niet om contact met ons op te nemen met vragen en/of opmerkingen.

Nico de Jager, fractievoorzitter