Verbazing over de Samenhangende Aanpak Natuurherstel en Economie (SANE)
De stikstofopgave in Zuid-Holland is urgent. We zitten op slot. Vergunningen voor PAS-melders, woningbouw, infra, bedrijven: allemaal stagneren ze. De enige weg hieruit is door de natuur t versterken en uitstoot te verminderen. Met alle sectoren moeten we zorgen voor schonere bodem, water en lucht. Wij moeten maatregelen nemen; voor de natuur én om juridisch grond onder de voeten te krijgen.
Het college komt daarom met SANE – een plan dat moet zorgen voor ruimte in de vergunningverlening. Goed dat het college doordrongen is van de urgentie. Maar over de aanpak zijn wij als ChristenUnie oprecht verbaasd.
SANE is een plan van bovenaf, opgesteld zonder dat de mensen in de gebieden erbij betrokken zijn. Terwijl juist dáár keihard wordt gewerkt aan natuurherstel, schonere lucht en water en aan volhoudbare landbouw. De gebiedsprocessen zijn in volle gang. Gebiedsoffertes worden dit jaar nog verwacht. Deze mensen verdienen ons vertrouwen; we moeten ze niet passeren, maar versterken.
- Dit plan trekt de energie uit die processen. Je moet een broedende kip niet storen, en SANE gooit de knuppel in het hoenderhok.
Waarom komt het college juist nú met dit plan? Twee van de vier maatregelen – overgangsgebieden en emissieplafonds – worden al onderzocht binnen de OER, samen met de gebiedspartners, mét een tijdpad. Binnenkort komen de resultaten. De andere twee – strategisch grondbeleid en stoppers – leunen sterk op het Rijk, dat hopelijk binnenkort duidelijkheid zal geven over juridische en financiële kaders.
- Dus wat is de meerwaarde van SANE op dit moment?
- En belangrijker: hoe eerlijk worden de lasten en lusten verdeeld?
In dit plan wordt de opgave grotendeels bij de melkveehouderij neergelegd, terwijl industrie, mobiliteit en woningbouw profiteren van de vrijgekomen ruimte. Alsof een boer dagenlang hooit, om de hooibalen vervolgens gratis af te geven aan de industrie. Dat lijkt ons niet rechtvaardig, noch toekomstbestendig.
Daarom roept de ChristenUnie het college op tot drie dingen:
1. Zorg dat stikstofreductie door landbouw ten goede komt aan de natuur én aan de agrarische sector zelf. Geef de stikstofruimte allereerst aan PAS-melders en interimmers. Zij wachten al jaren. Geef iedere sector – platteland, mobiliteit, industrie – een eigen opgave én bijbehorend zicht op vergunningen, wij ondersteunen deze oproep van de gemeenten. Of zorg op een andere manier voor solidariteit. Is er bereidheid bij industrie en haven om te investeren in de landbouwtransitie? In schonere lucht, bodem en water?
2. Neem de gebiedsprocessen als uitgangspunt. Bekijk welke stikstofreductie daar al gerealiseerd wordt of te verwachten is. Veranker die inspanningen juridisch. Laat aan de rechter zien: hier wordt serieus gewerkt aan natuurherstel.
- Wij vragen ons af: wat heeft het college gedaan met de plannen en initiatieven die al, soms tijden geleden zijn ingediend? Bijvoorbeeld het tien puntenplan van Fieldlab Groene Hart uit Bodegraven-Noord/ Nieuwkoop, de plannen op Goeree, de visie van boeren en natuur in de Krimpenerwaard, initiatieven en ideeen vanuit Midden Delfland, Boterhuyspolder, het Stikstofcollectief, de ingediende projecten voor het ZHPLG?
- Wat vindt het college van deze plannen? Worden deze plannen wel benut? Leveren die te weinig stikstofreductie op? Voldoen ze niet? Wij zien graag dat u de maatregelen en aanpak vanuit de gebieden als uitgangspunt neemt en bekijkt in hoeverre dat een juridische basis kan vormen voor vergunningverlening i.p.v. deze top-down SANE benadering.
3. Ondersteun volhoudbare vormen van landbouw. Investeer in de ZHPLG-projecten die klaarstaan, maar waar ineens geen geld meer voor was door het afschaffen van het transitiefonds. U heeft toegezegd te kijken naar co-financiering. Graag horen we daar meer over.
- Denk aan biologische boeren. Vanuit onze fractie hebben wij, op basis van gesprekken en werkbezoeken, een analyse gemaakt van de knelpunten waar zij tegenaan lopen: in regels, financiering, vergunningen. We dienen hierover binnenkort een motie in, zodat deze analyse meegenomen kan worden in de landbouwkoers van de provincie.
- Kijk ook waar generieke regels, bijvoorbeeld rond NV-gebieden, vervangen kunnen worden door gebiedsspecifiek maatwerk. Ook het realiseren van NNN met behoud van agrarische bestemming en agrarisch natuurbeheer biedt kansen voor het versterken van biodiverse natuur en landbouw. We verwijzen hierbij naar de gisteren aangenomen motie van Pieter Grinwis.
Kortom: werk vanuit de basis. Benut de kennis, inzet en plannen van mensen in de gebieden. Daar wordt elke dag hard gewerkt aan natuur-, water-, klimaat- en stikstofdoelen. Dat is hoopgevend. Dát is de weg vooruit.
Wij hebben grote twijfels over dit top-down plan SANE dat het vertrouwen in samenwerking ondermijnt.
