Als rentmeesters van de schepping staan we voor een grote opgave omdat de natuur zucht onder de druk van economische groei en welvaart. Wij zijn ervan overtuigd dat de enige manier om uit de stikstofcrisis te komen is door te werken aan duurzaam natuurherstel en door grenzen te stellen aan de manier waarop we met onze welvaart omgaan. Als provinciale overheden zijn wij verantwoordelijk voor natuurbeleid en willen we ons inzetten voor soortenrijkdom en robuuste natuur. Een drastische vermindering van stikstofuitstoot is hierbij noodzakelijk. De ChristenUnie vindt dat alle sectoren proportioneel moeten bijdragen. In de samenleving moeten de lasten rechtvaardig worden verdeeld. De schuld van de ontstane crisis ligt niet bij één sector of bij alleen de overheid. Het is een maatschappelijk probleem; het gaat ons allemaal aan. Door iedereen proportioneel bij te laten dragen, zorgen we voor een eerlijke verdeling.

Boeren zorgen voor ons voedsel en voor een leefbaar platteland. Er is een toekomst voor landbouw in Zuid-Holland, maar het zal anders moeten. In stikstofgevoelig gebieden, zoals rondom een Natura2000 gebied, komen alle belangen van partijen (landbouw, industrie, natuur, wonen) bij elkaar. Binnen die gebieden moeten dan ook de juiste afwegingen worden gemaakt om het herstel in gang te zetten. Als we ruimte hebben om nieuwe projecten te ontwikkelen, laten we dit niet bepalen door degene met de grootste portemonnee, maar bepaalt het maatschappelijk belang waar de ruimte voor ingezet kan worden. Ondernemers hebben veel expertise over hoe zij stikstofreductie kunnen behalen. Overheden kunnen hen daarbij helpen.

Natuurherstelmaatregelen vormen geen compensatie voor stikstofuitstoot. We hebben te lang op de pof geleefd. Door jarenlang fictieve stikstofruimte in te zetten voor (nieuwe) ontwikkelingen, hebben we onszelf in de problemen gewerkt. De ChristenUnie wil haast maken met het verminderen van de stikstofuitstoot ten behoeve van de natuur. De ruimte die we daarmee creëren, moeten we niet direct inzetten voor nieuwe bedrijfsontwikkelingen. Daarmee is de natuur niet geholpen en gaan we de emissiedoelen in 2025 en 2030 niet halen. Doordat elke nieuwe ontwikkeling niet mag leiden tot meer stikstof in de natuur, moet compensatie gezocht worden door bestaande activiteiten te stoppen of op andere wijze in te richten, zodat de stikstofuitstoot afneemt.

Heel veel vergunningen zijn niet op orde. Als deze vergunningen allemaal gelegaliseerd worden dan kost dat enorm veel stikstofruimte. De grote vraag is waar die stikstofruimte vandaan moet komen. Eenmaal weggegeven stikstofruimte kan niet meer worden teruggegeven zonder financiële compensatie. Voorkomen moet worden dat lukraak boeren worden opgekocht ten gunste van de industrie en andere bedrijvigheid. De provincie steunt boeren in de transitie van hun bedrijfsvoering om stikstofreductie te genereren. Ook de supermarkten, agro-industrie en de banken en consumenten zullen hierin moeten meebewegen. Hierbij worden de minder draagkrachtigen niet uit het oog verloren, maar zullen er maatregelen naar draagkracht worden getroffen.

Onze keuzes:

• Het doel van het stikstofbeleid is om de natuur te herstellen. De ChristenUnie steunt het landelijke doel van reductie van de stikstofuitstoot: ammoniak en stikstofoxiden.
• De provinciale gebiedsprocessen zijn leidend voor het stikstofbeleid. Hierbij combineert de provincie opgaven en sluit zij aan bij bestaande overlegstructuren. In de gebiedsaanpak wordt vastgesteld wie welke reductie moet leveren. Alle sectoren moeten hun bijdrage leveren.
• In Zuid Holland komt de neerslag van stikstof in de natuurgebieden aan de kust voor een groot deel uit het buitenland en van de scheepvaart. Deze uitstoot vraagt landelijke en internationale maatregelen.
• In de agrarische sector is vermindering van vee slechts een middel om tot stikstofreductie te komen en geen doel op zichzelf. Minder vee of extensiveren is één van de middelen naast managementmaatregelen en technologische innovatie.
• De provincie biedt bedrijven – indien aan de orde – een ruimhartige volledige schadeloosstelling als zij hun onderneming moeten sluiten en biedt hulp bij het desgewenst opbouwen van een ander bedrijf of bij om- of bijscholing naar een ander beroep. Dit geldt voor boeren, maar ook voor de industriële bedrijven die op een verkeerde plek zitten.
• De provincie gaat samen met boeren en ketenpartners en met het Rijk en de Europese Commissie nieuwe duurzame verdienmodellen en belemmerende regelgeving verkennen, zodat boeren een nieuw toekomstperspectief krijgen. 
• Zuid-Holland geeft voorrang aan legalisatie van de 235 PAS-melders. Deze ondernemers hebben in het verleden geen vergunning hoeven aanvragen, maar hun bedrijven zijn in 2019 ineens “illegaal” geworden. De provincie ondersteunt boeren positief en actief in het transitieproces.
• De provincie voorkomt marktwerking met vergunningen. Vrije marktwerking met stikstofrechten is geen goed vertrekpunt voor de gebiedsprocessen. Voorkomen moet worden dat de ondernemer of particulier met het meeste geld bepaalt wat er gebeurt.
• De provincie zorgt ervoor dat elk bedrijf een meetsysteem krijgt om haar emissie te meten. Zo kan worden vastgesteld of doelen worden gehaald. Daarmee wordt ook duidelijk in hoeverre de stikstofreducerende maatregelen werken.
• De provincie zet actief in op het terugbrengen van de ruimte voor emissies in vergunningen van alle type. De Beste Beschikbare Technieken moeten worden ingezet door bedrijven en industrieën.